جشن سده

جشن سده

بر ایرانیان خجسته باد

نویسنده: جمشید کیومرثی 

چه صد روز به عید مانده باشد یا چهل روز از آغاز زمستان گذشته باشد یا آخرین روز چله بزرگ باشد، جشن سده آمده.آنچه امروز برای ما ایرانیان اهمیت دارد برگزاریِ هنوزِ این جشن است در میان قشر وسیعی از جمعیت ایران در داخل و یا خارج از ایران.

آنچه امروز اهمیت دارد آن چیزی است که این آئین خجسته را تا به امروز جان بخشیده و برای ما به یادگار گذارده است.

آیا جشن سده را باید از دیدگاه اسطوره ای آن نگاه کرد. شاید پاسخ به این پرسش مثبت باشد چرا که اسطوره ها آنچنان پویایی و تحرکی دارند که توانایی آسمانی شدن و حرکت دردرازای تاریخ را دارند. اسطوره های ایرانی بر خلاف اسطوره های غربی در تاریخ در حرکتند و دست به قتل و غارت و دزدی نمی زنند . اسطوره های ایران از جمله هوشنگ، هم زمان توانایی دوباره زمینی شدن را در خود دارند و هر زمان قادرند زمینی شوند و به شکل آئین های زمینی در دستان مردان سرزمین های گوناگون به چرخش درآیند.

اسطوره ی ما، برای جشن سده البته که«هوشنگ» است. این اسطوره ملی بود که توانست با زدن سنگی بر سنگی دیگر ایده ی ساخت و تولید آتش را به آدمیان بدهد و آنچنان بر زمین گام نهد که آدمیان او را سازنده «خانه های خوب» بدانند، چرا که با کمک این اسطوره توانایی استخراج فلز از سنگ را یافتند و با ساخت ابزار فلزی قدرت ایجاد بوستان های دست ساخت یافتند و بعد توانستند آب را به هر جا که خواستند ببرند و خانه شان را در جایی بسازند که بیشتر می پسندیدند. دیگر اجباری نداشتند که شب را در غارهای تاریک به سر آورند و با پختن آجر خانه هایی خواستنی در مکان مورد نظرشان ساختند، با آتش بر حیوانات وحشی تسلط یافتند وقادر به پختن گوشت حیوانات شکاری شدند و با شادی زندگی کردند. پس هوشنگ به عنوان اسطوره ای بزرگ دوباره دست نیافتنی شد و دوباره به آسمان برگشت تا شاید که هزاران سال بعد دوباره به زمین برگردد و جمشید را یاری دهد و مردم را به نهایت آرمان های زمینی شان برساند. هنوز نه ما و نه هیچکس دیگر چیزی از آینده نمی داند اما شاید اسطوره هایی ایچنینی در زمانه ما یا هزاران سال پس از ما دوباره به زمین برگردند و دوباره کاری کنند، کارستان.  

در ادامه این نوشتار،جشن سده را از دیدگاه فرهنگی و اجتماعی آن مورد مطالعه قرار می دهیم و به این موضوع خواهیم پرداخت که اجرای این جشن در دوره ما چه انگیزه هایی دارد و چه فوایدی می تواند برای جامعه امروزی ایران به همراه داشته باشد.